مروری بر آثار هانس آیکلبوم در موزه‌ی عکاسی لاهه

پاییز امسال، موزه‌ی عکاسی لاهه در نمایشگاه بزرگی به مرور کارنامه‌ی هانس آیکِلبوم پرداخته است. طی ۴۰ سال گذشته آثار این هنرمند کنکاش مستمر ساختار هویت و تفاسیر ما از آن بوده است. مشهورترین کار او مجموعه عکسی است که در آن، مردم ناآگاه از حضور عکاس در خیابان‌های شهرهای بزرگ جهان در حال قدم زدن هستند.

این نمایشگاه با عنوان «شخصیت‌ها» آثاری از اوایل کار هنرمند در دهه‌ی ۱۹۷۰ تا جدیدترین عکس‌های خیابانی او _از جمله مردم در حال خرید در لاهه_ را در بر می‌گیرد. برای بیش از ۲۵ سال هانس آیکلبوم(متولد ۱۹۴۹) از جمعیت بی‌قراری که در مراکز شهرها تردد می‌کنند، عکاسی کرده است. او با نگه داشتن دوربین در ارتفاع سینه، به دنبال مشترکات و تشابهات در ظاهر و رفتار عابران پیاده است. در عکس‌های گرفته شده، ابتدا نظر شما به شباهت‌ها جلب می‌شود؛ ژاکت‌های کلاه‌دار با شلوار جین‌های آبی، دامن‌های کوتاه با ساق‌های مشکی، تی شرت‌های رولینگ استون، و پیراهن‌های چهارخانه‌ی آستین کوتاه. تنها پس از مدتی به تدریج شما متوجه می‌شوی که هر فرد برای پیدا کردن یک ترکیب متمایز یا راه‌های دیگری برای ایجاد تغییر در مُد کنونی، چه مقدار تلاش کرده است. این مجموعه، که تا کنون مشتمل بر شش هزار عکس می‌شود، نشان می‌دهد که به چه میزان ارضای نیاز و اشتیاقمان به فردیت در چهارچوب جامعه‌ی مصرفگرا سخت است.

در دهه‌ی ۱۹۷۰، زمانی که آیکلبوم جوان به تازگی فعالیت هنری‌اش را آغاز نموده بود، کاسنپچوال آرت هنوز در دوران اوجش به سر می‌برد. عکاسی، رسانه‌ی مهمی در این تحولات بود. آیکلبوم به شدت تحت تاثیر کانسپچوال آرت قرار گرفت. نخستین نمایش آثار او در نمایشگاه Sonsbeek در کنار هنرمندان کانسپچوالی نظیر کارل آندره، روبرت اسمیتسون و اِد روشا بود. آیکلبوم در کارهای اولیه‌، خودش سوژه‌ی کارهایش بود. در مجموعه‌ی «با خانواده‌ام»(۱۹۷۳) او از مادرانی با دو فرزند درخواست می‌کرد تا برای عکس گرفتن در کنار او روی یک مبل بنشینند. نتیجه‌ی کار مجموعه‌ای از عکس‌های خانوادگی بود که هر کدام به تنهایی درست و بی اشکال به نظر می‌رسیدند، اما وقتی در کنار هم دیده می‌شدند این پرسش را مطرح می‌نمودند که چگونه به راحتی پدر می‌تواند در یک خانواده جایگزین شود. هانس آیکِلبوم در سال ۱۹۴۹ در آرنهم به دنیا آمده است و در امستردام زندگی و کار می‌کند. او بیش از پنجاه کتاب منتشر کرده و نامزد کسب جوایز متعددی بوده است.