گزارش اختصاصی آکادمی هنر از مراسم اختتامیه شصت و چهارمین جشنواره فیلم کن

 مجید رحیمی جعفری

شب گذشته آیین اختتامیه شصت و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم کن برگزار شد. در طول این جشنواره معتبر تمامی سعی‎مان را کردیم تا مخاطبین خود را از تمامی اطلاعات این جشنواره باخبر کنیم. از اخبار، گالری تصاویر و نشست‎ها گرفته تا یادداشت‎های مختلف در مورد این جشنواره را اماده کردیم و کار ما هنوز با این جشنواره پایان نپذیرفته است زیرا یادداشت‎هایی از فیلم‎های مهم این جشنواره و واکاوی اخراج فون تریر را برایتان در ادامه راه خواهیم داشت. اما برسیم به اختتامیه یکی از مهمترین فستیوال‎های جهان که بسیار ساده و موجز برگزار شد.

در طول برنامه به این فکر بودم در جشنواره فیلم فجر که اختتامیه آن برنامه‎های بیشتری دارد همیشه کسل می‎شویم پس این‎ها –فارغ از نظم و انضباط- چه کار می‎کنند که این زمان را بدون چشم برهم زدنی به نظاره می‎نشینیم و از آن لذت می‎بریم. اختتامیه شب گذشته هیچ برنامه جانبی نداشت، هیچ اجرای موسیقی و پخش کلیپی نداشت و یک راست پشت هم برندگان جوایز را معرفی کردند هر کدام بر روی سن حاضر شده و حرف‎هایی در مورد جشنواره زدند و زمان اختتامیه 50 دقیقه هم نشد. پس علل لذت بردن حاضران و خود ما چیست؟

در اواخر برنامه به این امر مدتی فکر کردم و یکی از عللی که به ذهنم رسید خوب کوتاهی زمان برنامه بود که در یک ساعت و تماشای بزرگان سینما نمی‎تواند برایمان کسل کننده باشد و دومین مسئله رضایت از آن جشنواره بود. زمانی که شما یازده روز از فیلم‎ها، حضور ستاره‎ها و برگزاری جشنواره رضایت دارید با یک شوق به تماشای اختتامیه می‎روید تا از برندگان آن هر چند که حدس آن‎ها سخت نبود باخبر شوید. اگر مورد دیگری را شما می‎توانید اضافه کنید دوست دارم بدانم؟

مجری برنامه ملانی لاورنت بدون هیچ وقفه‎ای بر روی سن حاضر شد و پس از خوش‎آمد گویی به حاضران سراغ بخش فیلم‎های کوتاه رفت که خودش سیزده چهارده دقیقه‎ای به طول انجامید و در نهایت پس از این زمان، نوبت به اصل اختتامیه و فراخواندن رابرت دنیرو رسید. دنیرو هم دیگر اعضای هیئت داوران را صدا زد تا در جایگاهشان که در اختتامیه همیشه گوشه سمت چپ سن ثابت بوده؛ بنشینند. دنیرو که به فرانسه دست و پا شکسته صحبت می‎کرد از ملانی لاورنت کلمات را قرض می‎گرفت که لحن بامزه‎ای به صحبت‎هایش داده بود. پس نشستن دنیرو بر جایگاه خود کارا کاسترویانی برای اهدای تقدیرنامه فیلم مورد نظر هیئت داوران دعوت شد.

کارا کاسترویانی پس از سخنانی در مورد این دوره از جشنواره از ریاست هیئت داوران که طبق رسم کن بهترین‎ها را او معرفی می‎کند خواست تا نام فیلم مورد نظر را قرائت کند. دنیرو برنده تقدیرنامه هیئت داوران را به مایون لو بسکو برای فیلم لطیف Polisse معرفی کرد و لو بسکو بازیگر و کارگردان فرانسوی از فرط هیجان کل مسیر را دوید و بدون توجه به دیگران به سمت هیئت داوران رفت و با همه دست داد و از آن‎ها به طور ویژه تشکر کرد. او سپس نزد کاسترویانی رفت و تقدیرنامه را گرفت و در حالی که از دویدن بر روی سن نفس نفس می‎زد از نفر به نفر اعضای فیلمش تقدیر کرد و از ان‎جا که ترسید نام برخی‎ها را فراموش کند از همه آن‎ها خواست روی سن بیایند و ده نفری روی سن آمدند و حضار آن‎ها را تشویق کردند.  

پس از فیلم لطیف نوبت به تقدیرنامه بهترین فیلمنامه رسید. لاورنت برای اهدای این تقدیرنامه از روزاریو داوسون بازیگر پورنوریکویی-آمریکایی دعوت به عمل آورد. جایزه بهترین فیلمنامه به ژوزف سدار کارگردان و نویسنده فیلم پانویس Footnote اهدا شد. از زمانی که رابرت دنیرو برای ریاست هیئت داوران انتخاب شد حدس می‎زدم به فیلم‎های یهودی بها دهد پس آوردن دو فیلم پانویس و منبع زنان به بخش مسابقه یکی از کوچک‎ترین کارها بود که اگر بخواهم اعمالی که در این دوره در حمایت از این نوع سینما انجام شده بحث به حاشیه کشیده خواهد شد. از زمان ورود سدار هم کاملا حدس می‎زدم جایزه‎ای به او تعلق گیرد. از همه جالب‎تر این‎که دنیرو اسم او را یوسف و با لهجه عبری صدا زد تا نشان دهد به این زبان هم مسلط است. سدار که در جلسه حاضر نبود نامه تشکری را از تل‎آویو فرستاده و از زحمات این جشنواره تشکر کرد.

پس از اهدای تقدیرنامه بهترین فیلمنامه نوبت به اهدای نخل طلا به بهترین بازیگر زن و مرد رسید. ادگار رامیرز بازیگر ونزوئلایی که سال گذشته فیلم مهم کارلوس را در همین جشنواره داشت برای اهدای نخل طلای بهترین بازیگر زن فراخوانده شد که کریستین دانست بازیگر آمریکایی به خاطر بازی در نقش اصلی فیلم مالیخولیا Melancholia ساخته لارس فون تریر برگزیده معرفی شد. دانست در سخنانی کوتاه از برگزار کنندگان و هیئت داوران تشکر کرد و اصلا یادی از کارگردان فیلمش که از این جشنواره اخراج شد نکرد. مشخص است جو بسیار بدی علیه فون تریر به راه انداخته‎اند که دانست حتی یادی هم از کارگردان فیلمش نمی‎کند. برای معرفی بهترین بازیگر مرد هم کاترین دونور بازیگر پیش‎کسوت فرانسوی که سال گذشته فیلم موفق پوتیچ را در اکران داشت روی سن حاضر شد و بهترین بازیگر مرد، ژان دوژاردن هم‎وطن فرانسویش را برای ایفای نقش در فیلم آرتیست Artist معرفی کرد.

یکی از نکات جالب توجه در مورد جوایز کن اهدای نخل طلا به بازیگران در مقابل اهدای یک کاغذ تقدیرنامه به بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه و بهترین‎های هیئت داوران است. چنین توجه‎ای به بازیگری در مقابل اهدای یک تقدیرنامه به کارگردان و فیلمنامه‎نویس حکایت از این شائبه دارد که کن برایش حضور ستاره‎ها و توجه رسانه‎ها و مردم سراسر جهان برایش از هر چیز دیگر مهم‎تر است. در ادامه نیکول گارسیا بازگیر و کارگردان فرانسوی تقدیرنامه بهترین کارگردانی را با کارگردان جوان آمریکایی نیکولاس ویندینگ رفن برای فیلم راندن Drive اهدا کرد. رفن که با همسرش و رایان گوسلینگ در اختتامیه حاضر شده بود پس از تشکر از مادرش از این دو نفر بیشترین تشکر را به عمل آورد.

در ادامه نوبت به اهدای تقدیرنامه ویژه هیئت داوران رسید که امیر کاستاریکا کارگردان صرب برای این بخش دعوت شد. کاستاریکا خود ریاست هیئت داوران بخش نوعی نگاه این جشنواره را برعهده داشت که در روز سوم این رقابت نشان لژیون را هم دریافت کرد. کاستاریکا اعلام کرد من با دو تقدیرنامه آمدم چون دو برگزیده در این بخش داریم که دنیرو این دو برگزیده را نوری بیلگه سیلان برای روزی روزگاری در آنتالیا و برادران داردین برای پسری با دوچرخه معرفی کرد. هر سه از اشخاص صاحب نام در این فستیوال محسوب می‎شوند که جوایزی را در طی سال‎ها حضور در این رویداد به خانه برده‎اند. شاید اغلب در انتظار جایزه گرفتن پسری با دوچرخه بودند ولی هیئت داوران دو جایزه برای این بخش در نظر گرفت.

در پایان این اختتامیه از جین فوندا بازیگر قدیمی و سرشناس آمریکایی برای اهدای نخل طلای بهترین فیلم بر روی سن حاضر شد و رابرت دنیرو بالاخره بدن خواندن از روی کاغذ سریعا اعلام کرد نخل طلای بهترین فیلم اهدا می‎شود به درخت زندگی The Tree of Life ساخته ترنس مالیک که این جایزه را دد ژرارد و بیل پولاد تهیه کنندگان فیلم دریافت کردند. شصت و چهارمین جشنواره بین‎المللی فیلم کن در همین قسمت در 22 می 2011 به کار خود پایان داد و همان‎طور که می‎شد حدس زد جایزه به کارگردان کم‎کار امریکایی ترنس مالیک رسید. جوایز بین آمریکایی‎ها و فرانسوی‎ها تقریبا تقسیم شد.