داستان های برعکس اثری از لیلا صادقی
- توضیحات
خلاصه كتاب:
داستان زن و شوهري است كه در حين مشاجره در ماشين، تصادف مي‌كنند و زن در كما مي‌رود. موضوع كل كتاب به صورت تصاوير تكه تكه، متقاطع، موازي، مبهم و استعاري از دنياي واقعي روايت مي‌شود كه ماجراي زندگي پيشين اين زوج از خلال اين تصاوير بازسازي مي‌شود. زندگي زن مانند شيشه اي كه شكسته، به سي و دو تكه خرده شيشه تقسيم مي‌شود كه اين تكه ها در لوح فشرده گاهي از ديد مرد، گاهي از ديد زن و گاهي زن ها و مردهاي ديگري روايت مي‌شوند ...
درباره لوح فشرده و كتاب:
داستان‌هايي برعكس، ابر رماني است كه در سال 1388 از سوي نشر نگاه به بازار آمد. اين اثر از يك لوح فشرده (سي دي) به همراه يك كتاب تشكيل شده است كه بخش اول كتاب بر روي لوح فشرده به صورت خرده داستان‌هايي مبتني بر حروف الفبا نوشته شده و بخش دوم به صورت كتابي كه لوح فشرده را در پشت جلد خود به همراه دارد. موضوع محوري اين داستان، يك زن و يك مرد هستند كه مي‌توانند روابط بسياري از زن‌هاي مختلف تاريخ را شامل شوند، از جمله آدم و حوا، بيژن و منيژه و غيره. در خلال اين موضوع محوري، مضامين اجتماعي موجود در جامعه امروز ايراني و جهاني نيز در اين داستان‌ها مطرح مي‌شوند، البته چنانكه اين داستان‌ها زبان‌محور هستند، بخشي از روايت داستاني در خلال بازي‌هاي زباني شكل مي‌گيرند و موضوع صرفاً به عنوان هدف روايي داستان مطرح نيست. يعني در واقع، بخش‌هايي به ظاهر ناگفته، از طريق روابط عناصر زباني، گفته مي‌شوند كه در نگاه اول شايد خواننده را متوجه روايت داستان نكند، اما از طريق پي بردن به روابط ميان عناصر زباني كه در بسياري مواقع شخصيت‌هاي داستاني هستند، روايت‌هاي ناگفته نيز شكل مي‌گيرند.
اين اثر، به صورت چند رسانه‌اي به داستان‌گويي مي‌پردازد، يعني عكس، موسيقي، حركت، رنگ، صداي كلامي، افكت صوتي و ديگر تصاويري كه همگي نقش مكمل داستاني دارند. در بخش اول "داستان‌هايي بر عكس" (لوح فشرده)، سي و دو حرف الفبا عنوان‌هاي داستاني هستند كه براي سي و دو عكس، از جاويد رمضاني نوشته شده و ده قطعه موسيقي براي ده حرف الفبا، از داريوش تقي‌پور (اوستا) فضاي داستاني را به صورت موازي مي‌سازند. عناصر داستاني عكس‌ها و قطعات موسيقي با هم در اشتراك هستند و اين اثر اولين تجربه‌اي است كه در آن داستان، عكس و موسيقي به صورت موازي حركت مي‌كنند و هر سه نظام به روايت‌گري مي‌پردازند. يعني آنچه ديده، شنيده و خوانده مي‌شود، با سه نظام ارتباطي متفاوت اجرا مي‌شوند. پس، داستان با سه نظام ارتباطي متفاوت (زبان، موسيقي، تصوير) بيان مي‌شود و برخي عناصر مكمل از جمله گرافيك، رنگ، حركت و افكت صوتي و غيره از جمله پس‌زمينه‌هايي هستند كه به ساختن فضاي داستاني كمك مي‌كنند. اين اثر چند رسانه‌اي و چند مؤلفه‌اي در زير مجموعه ادبيات"هايپرتكس" (ابرمتن) قرار مي‌گيرد و البته از آن هم فرا تر مي‌رود و به يك اثر "ابر رسانه‌اي" تبديل مي‌شود.
هر حرف الفبا كه يك داستان مستقل به شمار مي‌رود، از خرده‌داستان‌هايي تشكيل شده است كه به هم لينك مي‌خورند. براي هر خرده داستان، لينك‌هاي متعددي وجود دارد كه بنا به تصميم خواننده، ادامه داستان بواسطه اين لينك‌ها تعيين مي‌شود. اين اثر، خواننده را به صورتي فعال وارد متن مي‌كند و خواننده نه تنها در خوانش متن و ايجاد ارتباط بين متن، موسيقي و عكس آزادي عمل دارد، بلكه به صورت فيزيكي با فشار دادن لينك‌هايي كه ادامه داستان را انتخاب مي‌كنند، به فعاليت خوانداري مي‌پردازد.
دروازه ورودي اين اثر، حكايت از غاري دارد كه سالكان براي آمرزش گناهان خود در آن به چله نشيني مي‌پردازند و پس از چهل روز در يكي از تونل‌هاي خروجي اين غار حركت مي‌كنند و در صورت رسيدن راه خروجي به آبشار،گناهان آنان آمرزيده مي‌شود و در غير اين صورت، دوباره وارد غار مي‌شوند و چله نشيني از سر مي‌گيرند. ساختار اين داستان نيز مانند اين غار است و خواننده در آن به چله نشيني مي‌پردازد، با اين تفاوت كه در اين اثر يك راه ورودي وجود دارد و هيچ راه خروجي وجود ندارد. در واقع خواننده به اميد رسيدن به آبشاري كه وجود ندارد، دائم لينك‌ها را مي‌زند و وارد تونل‌هاي مختلفي مي‌شود، اما هر پاياني، يك آغاز ديگر است و "پايان" و نيز "بازگشت"، مفهوم خود را از دست مي‌دهند.
پاراگرافی دوست داشتنی از کتاب:
«نکند یک روز بفهمم که من، وقتم و دیگران میگذرند از من. نکند یک روز ضمیر چهارمی هم در دستور زبان جعل شود و بعد خطاب به من بگوید: اگه تو لیلایی، پس من کیام؟! نکند یک روز همه داستان‌ها برعکس شوند و بشوند نقطه چینهایی که پر نمیشوند و مثل خرده شیشهها بریزند کف خیابان و کسی نتواند جمعشان کند. یا روزی بیاید که هیچ کس کاری نکند و همه دست روی دست بگذارند. نکند یک روز نگاه شوم به دیگرانی که دوست دارند نگاه شدن را و چشم ببندم از خودم. از توی فکر دیگری بیفتم به فکر دیگری و بشوم دیگری بیهم.» (صفحه 53)
-------------------
سرشناسه : صادقی، لیلا، ۱۳۵۶
عنوان و نام پديدآور : داستان‌هایی برعکس/ لیلا صادقی.
مشخصات نشر : تهران: نگاه، ۱۳۸۸.
قیمت: 3000 تومان
در همین رابطه بخوانید:
تغییر روش؛ از اثر به متن داستانهای برعکس
