یادی از ماکسیم گورکی به مناسبت سالگرد تولدش

«مفهوم واقعی زندگی در زیبایی و نیروی تلاش به سوی هدف است و هستی در هر لحظه باید هدفی بس عالی داشته باشد.»

ماکسیم گورکی

 هشتم فروردین مصادف با صد و چهل و دومین سالگرد تولد نویسنده بزرگ، ماکسیم گورکی است. اغلب آثار او به فارسی ترجمه شده و چندین نسل با مطالعه این آثار، نگرش انسان دوستانه و عدالت خواهانه به عرصه­های گوناگون زندگی اجتماعی و احترام به کار و دانش را از گورکی آموخته‌اند.

آلکسی ماکسیموویچ پشکف که با نام ماکسیم گورکی شهرت جهانی یافت، در 29 مارس 1868 میلادی در شهر نیژنی نووگراد متولد شد. با از دست دادن پدر به خانه پدر بزرگ­اش رفت و در این خانه، اشعار مادر بزرگ، درهای دنیایی پر راز را بر وی گشود. در 9 سالگی به مدرسه رفت، اما همان سال به علت فقر از ادامه تحصیل محروم شد. شاگرد کفاشی، کارگری در اسکله و آشپزخانه کشتی، نانوایی و باغبانی و خوانندگی در گروه آواز از جمله کارهایی بودند که برای جستجوی نان انجام می­داد. طی این سال‌های تجربه آموزی در اعماق اجتماع، که خود آن جا را دانشکده­های من می­نامید، واقعیت­های سهمگین زندگی را تجربه کرد و بعدها در آثار خویش، روایتگر آن شد.

پشکف جوان، به دنبال آشنایی با جوانان انقلابی نیژنی نووگراد و غازان، به مطالعه پیگیر کتاب‌های سیاسی روی آورد. به زودی علت ریشه‌ای مصائب اجتماعی را باز شناخت و قلم به دست گرفت. حتی نام ادبی گورکی که برای خود برگزید، در روسی تلخ معنا می‌دهد که بیانگر هدفمندی فعالیت ادبی اوست.

در آستانه سال 1905، گورکی شاهین و مرغ توفان را سرود و در مهاجرت رمان جاودانه­ی مادر را نگاشت. رمان مادر تاکنون به ده­ها زبان و از جمله به فارسی ترجمه شده است. پس از آن گورکی به فعالیت سیاسی خویش ادامه داد و و به طور خستگی ناپذیری در خلق آثار نوین و تربیت نویسندگان جوان کوشید.

ماکسیم گورکی در ژوئن 1936 در گذشت در حالی که گرمای آرمان والایش را در قالب میراث ادبی فنا ناپذیری برای بشریت به یادگار گذاشته بود تا توشه­ی راه و پالایشگر جان­های همه­ی پویندگان راه بهروزی انسان باشد.

در ایران میراث ادبی و سیاسی گورکی تاثیر گسترده و ژرفی بر جای نهاده است. نوشته­های او همواره از پر خواننده­ترین کتاب­ها بوده­اند. رمان مادر در صدر این آثار قرار دارد. گورکی در کنار و پیشاپیش نویسندگان برجسته دیگری چون رومن رولان، به پرورش چندین نسل در جامعه ما کمک موثر کرده است. آثار او منبع الهام نمایش­نامه­نویسی و داستان­نویسی انتقادی در ایران نیز بوده است و بسیار نویسندگان برجسته ایرانی که در خلاقیت هنری خویش از تجارب ادبی و شیوه کار او بهره­مند شده­اند.

در سالروز تولد او، با اشاره به کتاب­های منتشر شده در دو سال اخیر گورکی به فارسی، مطالعه و بازخوانی آثارش را به همه جویندگان حقیقت توصیه می­کنیم.

1. دوران کودکی (1389)، ترجمه کریم کشاورز، نگاه.

2. مادر (1389)، ترجمه محمد قاضی، جامی.

3. دانشکده ­های من (1389)، ترجمه علی اصغر هلالیان، نگاه.

4. در جستجوی نان (1388)، ترجمه احمد صادق، نگاه.

5. نخستین عشق (1388)، ترجمه امیر هوشنگ افتخاری راد، پایان

درباره نویسنده :

نام نویسنده: دکتر سیدمحمد صدرالغروی

دانش آموخته دکتری علوم سیاسی گرایش اندیشه های سیاسی

دارای بیش از 150 مقاله در نشریه های چاپی و اینترنتی

پژوهشگر مستقل.